SOAL UJIAN SEKOLAH BAHASA JAWA SMP DAN PEMBAHASAN
KABUPATEN GROBOGAN
Kesempatan pada hari ini adalah bagi bagi soal ujian sekolah semua mata pelajaran. buat persiapan belajar dan latihan tahun sesudahnya. Pada artikel ini yang akan dilaunching adalah soal ujian sekolah Bahasa Jawa tingkat SMP dan disertai pembahasan.
A. Soal Pilihan Ganda
1. Paragraf narasi kang nggambarake rerangken tumindak
kanthi maneka cara kanthi tujuan ngrangsang daya khayal/ imajinasi pamaca, kaya
wujud cerkak lan novel, iku mau pangertene jinis paragraf narasi ....
A. ekspositoris C. orientasi
B. sugestif D. komplikasi
2. Gatekna Serat Wulangreh
Pupuh Pangkur
pada 2 iki!
Pangkur
Deduga
lawan prayoga,
myang
watara reringa aywa lali,
iku
parabot satuhu,
tan
kena tininggala,
tangi
lungguh angadeg tuwin lumaku,
angucap
meneng myang nendra,
duga-duga
nora lali.
Gegambaran watak kang diandharake ing tembang
kasebut duwe pangarep-arep supaya .…
- dadi wong iku kudu
tumindak drengki
- dadi
wong iku kudu kebak pangati-ati nalika tumindak
- dadi wong iku kudu bisa open marang duweke dhewe
- dadi wong iku kudu kumingsun/ sombong
3. Gatekna wacan teks
cerita rakyat iki!
“…. Mbok Randha bungah
panggalihe amarga
panjaluke kepingin
kagungan
putra
wis
kaleksanan. Mbok
Randha ngucapake
sokur marang
Gusti Allah
amarga
dongane wis dikabulake. Bayi iku mau wadon. Pakulitane resik alus kaya kulit timun. Amarga lair saka timun
sing kuning kaya emas, bayi wadon kuwi dijenengake Timun Mas. Sawise Timun Mas
ngancik diwasa, Mbok Randha kelingan janjine marang Buta Ijo menawa arep menehake Timun
Mas. Mbok Randha dadi susah atine. Rina wengi Mbok Randha donga supaya entuk pitulungan
saka Gusti Allah. Salah sawijining wengi, Mbok Randha ngimpi
kapethuk wong tapa ing
Gunung Gandhul. Wong tapa kuwi mau kang bisa nulungi supaya Timun Mas ora dipangan Buta Ijo .…”
(kapethik saka Marsudi Basa
lan Sastra Jawa 1 kaca 40)
Amanat
utawa piwulang luhur kang bisa kapethik saka pethilan crita kasebut yaiku ….
A.
tansah sokur marang paringane
Gusti Allah
B.
Buta ijo arep menehi anak marang Mbok
Randha
C. aja gampang susah yen
durung duwe anak
D. methuki wong tapa ing Gunung Gandhul
4. Gatekna wacan crita
pengalaman iki!
Wing, Nak Pakmu Disanthet Wong Piye?
Aku iki anake wong tani. Kudune aku lulus SD taun
1978. Ananging nalika aku kelas 6 ana owah-owahan tahun
pelajaran, dadine wektu sekolahe dadi 1,5 taun, mula aku
lulus SD tahun 1979. Sawise SD, aku banjur nerusake ing SMP. Sekolahku SMP ing
kutha Purwodadi. Saben dina aku nyepedha onthel saka omahku tekan sekolahanku.
Omahku udakara 7 km saka kutha Purwodadi. Aku mangkat saka omah jam 06.30 lan
awane tekan omah watara jam 13.30. Iku mau yen sepedhane ora rewel ing dalan.
Satekane omah pagawean ajeg saben dinane yaiku ngangsu, nggecrek, banjur
menyang sawah utawa tegal ngrewangi wong tuwaku.
Manut pethilan
crita pengalaman kasebut, sing crita pagaweyan saben dinane yaiku
….
A. sekolah
SMP ana ing kutha Purwodadi
B. mangkat
sekolah jam 06.30, mulih sekolah jam 13.30
C. numpak
sepedha onthel kira-kira adohe 7 km
D. ngangsu, nggecrek,
menyang sawah ngrewangi wong tuwane
5. Gatekna wacan crita pengalaman iki!
Adicara Kirab Boyong Grobog tahun iki narik kawigaten
masyarakat. Prosesi iki dadi ambal warsane Kabupaten Grobogan kaping 293. Kiwa
tengen dalan gedhe Purwodadi – Pati dikebaki warga masyarakat nganti ewonan.
Adhedhasar wacan kasebut, warga masyarakat ngebaki dalan
gedhe Purwodadi – Pati amarga ....
A.
arep nganakake
ulang taune Kabupaten Grobogan
B.
kepengin nyawang
bupatine sacara langsung
C.
arep
nyawang adicara Kirab Boyong Grobog
D. arep tumuju menyang Alun-alun Purwodadi
6. Gatekna Serat
Wulangreh Pupuh Sinom pada 1 iki!
Ambege kang wus utama,
tan ngendhak gunaning janmi,
amiguna ing aguna,
sesolahe kudu bathi,
pintere den alingi,
bodhone dinokok ngayun,
pamrihe den inaa,
aja na ngarani
bangkit,
sukalila denina sapadha-padha.
Wewarah utawa piwulang kang
kaemot ing tembang Sinom
kasebut yaiku ….
A.
manungsa
kang utama iku kudu duwe kapinteran mumpuni
B.
manungsa
kang utama iku kudu bisa nyaingi sepadhane
C.
manungsa
kang utama iku kudu pinter marang sapadhane
manungsa kang utama iku ora ngremehake kapinteran sepadhane
7. Gatekna pethilan
cerita wayang Ramayana iki!
.... Sakwuse pamit marang rama lan
ibune, Raden Ramawijaya
ninggalake Keraton Ayodya dikancani Dewi Sinta garwane lan Raden Lesmana adhine menyang alas Dhandhaka. Senajan wis
dijaluk Raden Ramawijaya supaya keri ing keraton wae, Dewi Sinta tetep kepengin
ndherek garwane.
Kenapa
Dewi Sinta tetep kepengin ndherekake garwane menyang alas?
A.
Amarga Dewi Sinta arep nyoba urip sing beda karo padatane.
B. Amarga
saking tresnane Dewi Sinta, mula ora gelem pisah.
C.
Amarga Dewi Sinta pancen luwih seneng urip ing tengah
alas.
D. Amarga Dewi Sinta kepengin tapa brata laku prihatin
ing alas.
8. “Dan, opo wae seng kudu takgowo kanggo kemah
sesuk lan
kumpul jam piro?”
Ukara kasebut panulisane sing bener yaiku …
A.
“Dan, apa wae sing kudu takgawa kanggo kemah sesuk lan kumpul jam pira?”
B.
“Dan,
apa wae sing
kudu takgowo kanggo kemah
sesuk lan
kumpul jam piro?”
C.
“Dan,
opo wae sing
kudu takgawa kanggo kemah
sesuk lan
kumpul jam pira?”
D. “Dan,
opo wae sing
kudu takgawa
kanggo kemah sesuk lan kumpul jam pira?”
9. Gatekna pethilan
cerita legenda iki!
Bledug Kuwu
Keraton Medhang Kamulan dadi negara kang ayem tentrem
jalaran kang dadi raja priyayi kang wicaksana jejuluk Prabu Ajisaka. Prabu
Ajisaka jumeneng nata sakwuse ngalahake Prabu Dewata Cengkar, raja ing Medhang
Kamulan sakdurunge.
Ing sawijining dina, ana ula gedhe kang ngadhep Prabu
Ajisaka. Dheweke ngaku yen sejatine dheweke iku putrane Prabu Ajisaka.
Sepisanan Prabu Ajisaka duka marang ula kasebut, nanging sawise diterangake
kanthi tenanan, Sang Prabu mendha dukane. Sang Prabu kersa nganggep putra yen
ula kasebut wis bisa mateni baya putih kang mapan ing segara kidul. Ula gedhe kasebut banjur budhal tumuju
segara kidul nanging dhawuhe Prabu Ajisaka lakune kudu liwat njero bumi.
Kados
pundi kawontenan Prabu Ajisaka nalika midhanget aturipun sawer bilih sawer
menika ngaken putranipun Prabu Ajisaka?
A.
Remen sanget . C. Duka
sanget.
B. Muwun sanget . D.
Lingsem sanget.
10. Gatekna Serat
Wulangreh Pupuh Gambuh pada 4 iki!
Ana
pocapanipun,
adiguna
adigang adigung,
pan
adigang kidang adigung pan esthi,
adiguna
ula iku,
telu
pisan mati sampyoh.
Tembang Gambuh kasebut nggambarake
watak manungsa kang ....
A.
seneng wewarah C. seneng tetulung
B. seneng gumedhe D. lembah
manah
11. Pawarta bisa
disiyarake lumantar media cithak, upamane ....
A.
koran, majalah, internet C. majalah, internet, radio
B. tivi, internet, koran D. majalah,
koran, tabloid
12. Bapak : “Pira
butuhmu dhuwit kanggo tuku buku, Yan?”
Upama wangsulane
bapake Yanto kaya mangkono, mature Yanto sing pas yaiku ....
A.
Yanto : “Rp. 75.000,00, Pak, reginipun, boten larang kok.“
B.
Yanto : “Regine pitung puluh lima ewu, Pak, bukune”.
C.
Yanto : “Bapak, kula arep tuku buku regine Rp.
75.000,00.”
D. Yanto : “Bapak, kula nyuwun arta kangge tumbas
buku.”
13. Gatekna crita wayang
Ramayana iki!
Lelabuhane Jatayu
Rajaning peksi menika
asmanipun Jatayu. Piyambakipun
dados mitra raketipun Prabu Dasarata. Pramila, sareng
sumerep Dewi Sinta
dipuncidra dening Rahwana, Jatayu enggal tumandang mitulungi. Kreta kencana
dipuntrajang kemawon, Sinta dipunrebat. Nanging Rahwana nggegegi, boten
nguwalaken. Dedreg udreg-udregan, rebatan Sinta wonten ing gegana. Eman dene Jatayu
kalindhih, dipuntatoni saha dipunajar dening Rahwana. Swiwi kiwa sengkleh
tugel, taksih megap-megap dipuntendhang, kumleyang ing awang-awang, dhawah ing
siti kejet-kejet klebekan.
(Marsudi
Basa lan Sastra Jawa; Priyantono, Sawukir)
Piwulang luhur kang bisa dijupuk
saka carita kasebut yaiku ...
A.
dadi wong kudu seneng tulung-tinulung.
B.
dadi wong aja gumedhe lan ngremehake.
C.
dadi wong aja kedanan drajad lan pangkat.
D. dadi wong kudu tansah ngati-ati lan waspada.
14. Gatekna Serat Wulangreh Pupuh Kinanthi pada 1 iki!
Kinanthi
Padha gulangen ing kalbu,
ing sasmita amrih lantip,
aja pijer mangan nendra,
kaprawiran den kaesthi,
pesunen sariranira,
sudanen dhahar lan guling.
Pada tembang kasebut isine nyritakake
bab ...
A. awake
dhewe kudu nyuda mangan lan turu supaya pinter ngenani “sasmita”.
B.
awake dhewe kudu sregep mangan lan turu supaya pinter
ngenani “sasmita”.
C.
awake dhewe kudu dadi pahlawan supaya pinter ngenani
“sasmita”.
D. awake dhewe kudu nglatih kalbu kanthi cara diakehi mangan
lan turu.
15. Gatekna
pethilan cerita legenda iki!
Dumadine Boyolali
Ki Ageng Pandhanaran dipunutus dening Sunan Kalijaga
saking Semarang dhateng Gunung Jabalekat ing Klaten. Wonten satengahing margi,
tindakipun Ki Ageng Pandhanaran sansaya tebih nilaraken garwanipun. Nyi Ageng
Pandhanaran celuk-celuk sambat “Kangmas, boya lali karo aku”. Tembung “boya
lali” dangu-dangu dening masyarakat kasebat Boyolali.
Pratelan iki kang trep kanggo nanggapi
pethilan teks
kasebut yaiku ….
A.
kudune
garwane ora
usah dienteni supaya enggal tekan sing dituju
B.
kudune
garwane ora
usah melu
supaya ora nyuwe-nyuweni lakune
C.
kudune anggone tindakan bareng supaya garwane ora keri adoh
kudune
ora usah lunga nindakake dhawuhe Kanjeng
Sunan Kalijaga
16. Gatekna
pacelathon iki!
Pak Nardi : “Wonten napa, Pak Samto, kok regeng sanget?”
Pak Samto : “Niki lho, Pak, kula kaliyan nyonya kula menika
nembe reraosan bab basa Jawinipun
lare samenika.”
Pak Nardi : “Kok ndengaren ngrembag basa Jawi?”
Bu Samto :
“Ngaten lho, Pak,
menika wau rak putranipun
Pak Tono langkung ngriki. Dipundangu
Pak Samto mawi basa Jawi
wangsulanipun mawi basa Indonesia.
Sing dadi bahan pirembugan
yaiku ….
A.
omongane bocah saiki C. solah bawane
bocah saikI
B. tumindake
bocah saiki D. basa
Jawane
bocah saiki
17. Durung rampung Anoman anggone matur
marang Dewi Sinta ing Taman Argasoka, dumadakan konangan dening Indrajid lan
Patih Prahastha sawadyabalane. Anoman babar pisan ora gigrig. Anoman dikeroyok,
nanging Anoman iku sawijining wanara kang pilih tandhing lan ora gampang
dikalahake. Pungkasane Anoman karangket awit saka ampuhe gaman panah rante
duweke Indrajid. Anoman kasowanake Prabu Rahwana. Prabu Rahwana kang duka
banjur maringi pidana marang Anoman. Anoman arep diobong urip-uripan ing
Alun-alun Ngalengka. Babar pisan Anoman ora ndhredheg utawa ciyut atine.
Wacan
kasebut nuduhake yen Anoman nduweni watak ….
A.
sregep C. srakah
B. kendel D. jujur
18. Anoman diutus dening Raden Rama tumuju
Ngalengka supaya nanjihake kahanane Dewi Sinta ngiras nodhi sepira kekuwatane
Keraton Ngalengka. Minangka tandha yen Anoman nyata-nyata utusane Raden Rama,
Anoman digawani ali-ali Sotyaludira supaya diaturake marang Dewi Sinta.
Endi
kang dudu ancase Anoman diutus menyang Ngalengka?
A.
Nanjihake
kahanane Dewi Sinta ing Ngalengka.
B.
Nggawa mulih Dewi Sinta saka Keraton Ngalengka.
C.
Ngukur
sepira kekuwatane Keraton Ngalengka.
D. Ngaturake ali-ali Sotyaludira marang Dewi Sinta.
19. Ukara-ukara iki kang ora
kalebu ukara camboran yaiku ...
A.
Simbah Putri lagi dhahar pisang goreng ing ngarep TV.
B.
Bapak
kondur saking Jakarta nalika Ibu taksih wonten peken.
C.
Saben
esuk, Bagas nyapu latar, dene mbakyune ngrewangi masak.
D. Ing Borobudur wingi, Bapak mundhut klambi, dene
ibu dhaster.
20. Gatekna Serat Wulangreh Pupuh Dhandhanggula pada 4
iki!
Nanging yen sira nggeguru kaki,
amiliha manungsa kang nyata,
ingkang becik martabate,
sarta kang wruh ing kukum,
kang ngibadah lan kang wirangi,
sokur oleh wong tapa,
ingkang wus amungkul,
tan mikir pawehing liyan,
iku pantes sira guronana kaki,
sartane kawruhana.
Piwulang
luhur ingkang saged dipunpendhet
saking tembang kasebat inggih
menika menawi milih guru kedah ingkang ….
A.
tumindakipun
sae lan sregep pasa sinaosa boten pirsa babagan kabecikan
B.
sregep
anggenipun mucal kanthi ngajeng-ajeng dipunparingi pamrih
C.
tansah
ngirangi dhahar lan ngunjuk utawi asring nindakaken pasa
D. tumindakipun sae, pirsa ing kukum, sregep pasa,
boten ngajeng-ajeng pamrih
21. Angka siji nganti sepuluh yen
dibasakake kawi dadine ….
A.
eka, dwi, tri, catur, panca, sad, sapta, asta, nawa, dasa
B.
eka,
dwi, tri, catur, sad, panca, sapta, nawa, asta, dasa
C.
eka,
dwi, tri, catur, panca, sapta, sad, nawa, asta, dasa
D. eka, dwi, tri, catur, panca, asta, sapta, sad,
nawa, dasa
22. Gatekna pethilan sandiwara iki!
Pak
Dhe Wardi : “Le, Hanif. Rene, Le!” (Pak
Dhe Wardi ngawe nimbali Hanif kang lagi mlaku bareng kancane nalika mulih
sekolah.)
Hanif : “Dalem, Pak Dhe. Wonten
napa?”
Pak
Dhe Wardi : “Hanif, Pak Dhe iki lagi
mulih saka Surabaya. Mau bengi lagi tekan omah. Iki Pak Dhe titip oleh-oleh.
Oleh-oleh iki ana 2, siji diwadhahi plastik kuning, sing siji putih. Sing
kuning iki kanggo bapakmu, dene sing putih iki mengko aturna Simbah ya!.”
Hanif : “Nggih, Pak Dhe.”
Pak
Dhe Wardi : “Ya wis kana ndang mulih!
Ati-ati! Dieling-eling tenan welingku, kowe aja njenang gula!”
Hanif : “Nggih, Pak Dhe.” (Hanif
pamit karo ngambung tangane Pak Dhe Wardi.)
Ukara
kang ora cocog karo wacan pacelathon kasebut yaiku …
A.
Pak
Dhe Wardi nitipake oleh-oleh kanggo Bapake Hanif lan Simbah.
B.
Oleh-oleh plastikan putih kanggo bapake Hanif, dene kuning Simbah.
C.
Pak
Dhe Wardi nembe wae kondur saka Surabaya mau bengi.
D. Nalika ditimbali Pak Dhe Wardi, Hanif lagi mlaku
mulih sekolah.
23. Pak Dhe Wardi ngendikan “Aja
njenang gula” maksude ….
A.
aja lali utawa nglali C. aja nganggo gula
B. aja nggawe jenang D. aja
nganti keri
24. Ing upacara mitoni, si calon bapak
milih salah siji klapa gadhing kang cacahe loro banjur dipecah. Klapa siji
digambari Kamajaya, sing sijine digambari Dewi Ratih. Klapa gadhing cacah loro
iku diwalik supaya si calon bapak ora weruh gambare. Yen sing dipecah gambar
Kamajaya, bayine lanang, dene yen sing dipecah gambar Dewi Ratih bayine wadon.
Iku mung tradhisi, bisa wae slenca. Sejatine, sing nemtokake lanang utawa wadon
iku namung Gusti Kang Maha Kuwasa.
Wacan
kasebut menehi pitutur marang kita kabeh kaya kang disebutake iki, kejaba
….
A.
sing
nemtokake lanang utawa wadon bayi kang arep lair iku mung Gusti Kang Maha
Kuwasa
B.
klapa
kang dipecah dening si calon bapak iku ora nemtokake lanang utawa wadone
kelairan
C.
mecah
klapa ing upacara mitoni iku mung tradhisi, dadi ora bisa dienggo pathokan
kelairan
D. yen sing dipecah iku gambar Kamajaya, bayine
mesthi lanang, yen Dewi Ratih mesthi
wadon
25. Gatekna gambar iki!
Gambar
kasebut nuduhake upacara panggih mantenan perangan ….
- sinduran C. midak tigan
B. sungkeman D. kacar-kucur
file lengkapnya anda bisa download pada link dibawah ini